ای اثر درسال ۱۳۴۵ خ در شمال سرپل ذهاب یافـته شد . این اثر بخط میخی بابلی بوده وبه ادراه ی کل فـرهـنگ کرمانشاه منتقـل شده واز آنجا به تهـران برده شد .کشف این سنگ نگاره روشنگر ارتباط این ناحیه با بابل دوره ی کاسیها بود.سنگی نارتب وچهارپهـلو بوده وبالا آن از پایین باریکتر است . جنس آهـکی وازسنگهای رودخانه یی یا آبشست است.اندازه ی آن ۰.۳۶ در ۰.۶ بود.ه وناهـمواریها را تا حدی صاف کرده وکنده کاری کرده اند.این سنگ چون هـمانندگان کودورو است ودر سه بخش است.۱- بخش یکم در ۱۷ شکل برجسته است ودر ۴ سوی آن کنده شده است.هـریک از این نشانه ها رمز یکی از خدایان است که به صورتی تخیلی مجسم شده است .
این اشکال عـبارتند از : ۱- ستاره ی چارپر با چارپرتومحاط دردایره خدای آفـتاب یا ” شمس ” ۲- هـلال ماه خدای ماه یا ” سین” ۳- ستاره ی ۸پر محاط در دایره یا خدای” ایشتار ” ۴- ساغـری مانند کـفـش دهان باریک نشانه ی خدای آتش یا ” نسکو ” ۵- سرقـوچ برسکویی که داخل تاق ذوزنقه یی است نشانه ی خدای آبها یا ” اِآ یا آنکی ” ۶- پرنده یی شبیه کلاغ نشسته بر چوبدست نشان خدای عالم پایین یا “ببسوگال” یا نشان خدای جنگ ” اورورو” ۷- حیوان نشسته مانند سگ نشان خدای عالم بالا یا ” گوله ” ۸ نقـش نیزه ی ایستاده یا آتشدان نشان خدای بابل ” مردوک ” ۹- دوشاخ منحنی برپشت گوسپند نشان خدای آذرخش یا اداد” ۱۰- دوسکوی مربعی نشانه ی خدای ؟ ۱۱- سربزکوهی گردن بلند برسکو نشان خدای ؟ ۱۲- نیم تنه ی دوشیر که پشت بهـم برسکویی نشسته اند نشان خدای ؟ ۱۳- غـرالی که نیمیاز بدنش ماهی گون است نشان خدای آبهای زیرزمینی “اپ سو” ۱۴- چیوان نشسته بادوشاخ بلند شبیه ” مشخسو” نشان خدای دانش یا ” نبو” ۱۵- حیوانی باسرشیر وبدن مرغ نشان خدای عالم پایین ” نرگال” ۱۶- ماری بلند که سرش را بلند کرده است نشان عالم پایین ” سییرو ” است .
دربخش دوم درپایین این سنگ وشته یی کوتاه بخط بابلی است که در اصل در۶ ستون است که دو پلمه ی آن بدلایلی پاک شده است .ازاین سنگ ۴ پلمه به جاست که۶۴ سطر میشود. بیگمان ازمیان رفـتن این دوسطر کیود پراکندگی این ستون میشود.این سنگها که “کودورو” نامدارد حدود زمینهای کشتزار ومراتع رانشان میدهـد معـمولا دردو نسخه آماده میشد که یکی در زمین مربوطه ودیگری درمعـبد نگهـداری میشد. نام کلیه ی خدایان یادشده در کتیبه گواهی بر انتقام از صاحب آن بود درصورتیکه از قانون تخطیمیکرد.در برخی از این سنگها نام کسان وشهـرها یی بدست آمده که ما شناختی از آن نداریم.در این سنگ نگاره ی یادشده افـزون بر مرزهای زمینها ونامهای کسان بسیارنام مردوک آپال ایدین ” (۱۱۲۹- ۱۱۱۷پ م) پادشاه بابل کاسی آمده است : « برای شاه مردوک آپال ایدین شاه این سرزمین پسرملی شی یاک » این سنگ نگاره در ناحیه ی لولوبی یافـته شده وبدوران کاسیها که ۶ سده بربابل فـرمانروایی کرده اند وبه زمان مردوک از آخرین شاهان کاسی مربوط است.ازدوران کاسیها کودرو های بسیاری به جامانده است که برای ثبت املاک وزمینها نوشته میشد وبسیاری ازاینها در موزه های کشورها نگهداری میشود.در شوش هـم نمونه های دیگری ازاین سنگها بدست آمده است از جمله سنگ نگاره یدیگریاز مردوک آپال که ارتباط نزدیکی با این سنگ نگاره ی ذهاب دارد اینکه این سنگ نگاره درلولوبی بدست آمده نشان از دلبستگی کاسیها به زادگاه اصلیشان زاگروس بوده است.میتوان گمان کرد که سنگ نگاره ی ماننده یی که در شوش یافـته شده است وهـردو درزمان یک شاه نوشته شده است ، در جنگ های بابل وعـیلام در هـزاره ی یک پ م این سنگ نگاره از معـبدی در بابل بدست فاتحان عـیلامی افـتاده وبه شوش یرده شده است. بخش سوم این سنگ نگاره بدون هـیچ نوشته ی است که باید در دل خاک مینشست واز دیده دور می بود آنرا به حال خود رها کرده بودند .
نظرات شما عزیزان:
ادامه مطلب