روستای میمند
میمند روستایی است دردهستان میمند از توابعبخش مرکزی شهرستان شهر بابکاستان کرمان در جنوب شرقی ایران. «روستای صخرهای میمند» واقع در شهرستان شهربابک از استان کرمان است.
جغرافیای میمند
میمند در ۳۸ کیلومتری شمالشرقی شهرستان شهربابک در عرض ۳۰ درجه و ۱۶دقیقه و طول ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه قراردارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۴۰ مترو وسعت آن ۴۲۰ کیلومترمربع است این روستا بین شهرهای یزد، کرمان و شیرازقرار دارد. میمند در دهستانمیمند، در شهرستان شهربابک و در استان کرمانواقع شدهاست. باران سالیانه آن ۱۸۵ میلیمتر است.
معرفی
میمند روستایی صخرهای و دستکند با چند هزار سال قدمت یادآور ایامی استکه انسانها خدایان خود را بلندای کوهها جستجو میکردند و کوه مظهرصلابت و قدرت و الهه عزم و اراده و ایمان تلقی میشد. این بنای دستکندباستانی، بیگمان نخستین سکونتگاههای بشری ایران به شمار میرود،دورانی که هنوز ایرانیان مهرپرست بودند و کوهها را مقدس میشمردند،اعتقادی که بعدها نیز جلوه تاریخی و مذهبی داشت و همانگونه که حضرت موسیدر کوه طور به عبادت و عبودیت میپرداخت و پیامبرگرامی اسلام نیز غار وکوه حرا به پیامبری مبعوث گردید. به هر تقدیر چند هزار سال پیش این،انسانهایی دل سنگها را شکافتند و یادگاری را به جا گذاشتند که امروزه پساز گذشت سالیان همچنان نماد عزم و اراده و اقتدار اجداد ایرانی بهشمارمیرود. هنوز کسی واقف نیست که این مجموعه به دست چه کسانی بوجود آمده وانگیزه این مردمان احداث چنین بناهایی چه بوده، اما انگیزه مردمان آنزمان بسیار مورد اهمیت قرار دارد، چون آن زمان و با آن وسایل ابتدایی،آفرینش چنین مجموعة با عظمتی با معماری بینظیر فابل تحسین است. عدهای ازمحققین نیز معتقدند که مهرپرستان غارهایی که با دست دلکوه کندهاندفقط برای عبادت و دفن مردگان استفاده میکردند و بعد مدتی بنا بهاضطرار ناشی ازآب و هوا و یا هر عامل محیطی مؤثر دیگری، این غارها را برایسکونت برگزیدهاند. آئین مهرپرستی قبل ظهور آئینزرتشت ایران رواجداشته و تا مدتها پس ظهور وی نیز ادامه داشتهاست. میمند به دلیلاستحکام دفاعی طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی شدهاستو بیشترین تغییر آن مربوط به چند دهة اخیر میباشد. این تمدن ابتدابرگرفته آئینمهرپرستی و بعد آن آئینزرتشت بودهاست. زمانساسانیان شهربابک به عنوان زادگاه بابک سرسلسلة ساسانی مورد توجه خاص آنهابودهاست. پس ظهور اسلام و ورود آن به ایران مردم میمند که بهآئینزرتشتی معتقد بودند به اسلام گرویده و مذهب شیعه را پذیرا گشتند.آنچه مورد اهمیت است و بی شک بر نحوه شناخت میمند اثر گذارده این استکه مسکن روی گذاردن سنگ و آجر و غیره پدید نمیآید، یعنی فضای بازساخته نمیشود، بلکه با میان برداشتن انبوهی خاک شکل میگیرد وانسان نیاز به خشت و آجر و ملات ندارد، بلکه باید تودهای را بردارد تاپناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، طاقچه اندازههای مختلفکنده شدهاست که جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و غیرو کنده شدهاست. بههمین دلیل کنار دیوارهای خانه گنجه گذارده نمیشود، بلکه با کندن دیوار،حفره یا طاقچهای بوجود میآید که اشیاء و لوازم آنها گذاشته شده و یادر آنها آویزان میگردند.کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چند اتاق واصطبل باشد یک کیچهاست. یک واحد یک ورودی مشترک دارد و پاگرد ممکن استطویله یک سو و اتاق نشیمن طرف دیگر باشد. همه کیچهها یک ساختارندارند. اندازه و تعداد اتاقها متفاوت است و همانگونه که ذکر شد نامهر واحد کیچه است(kiche) جدا کردن اتاق پستو و یا پوشانیدن برخی ازطاقچهها با پردهای پارچهای صورت میگیرد. کلیدون دیوار کنار درب نصبمیشود، کلید را آن قرار میدهند تا زبانه پشت قرار گیرد. درجهحرارت این اتاقها حدود ۵ درجه متفاوت بیرون است. سال ۱۳۸۳در بهمنماه حالی که بیرون حرارت ۱۰ درجه سانتیگراد بود، درون ۱۵ درجه ودر خرداد ماه ۱۳۸۴ حالی که بیرون ۲۴ درجه سانتیگراد بود درون ۱۸درجه سانتیگراد بود. ایجاد اجاق و زبان محلی دیدون (didon) در دروناتاقها و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی آن موجب سیاهی رنگ سقف و بدنةاتاقها شده و برپا کردن آتش و تهیه غذا درون اتاقها باعث گردیده تابدنه داخل اتاقها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاقها شود ومتأسفانه چون دیگر خیلی اتاقها آتش افروخته نمیشود باعث شده تا خاکسقفها به آهستگی ریزش پیدا کند. اندازه این اتاقها که البته نظر هندسیمنظم نیستند، متفاوت است و یک اتاق ۳×۴ به بلندی ۹۰/۱ تا ۱۰/۲ متر معمولیاست و بزرگترین کیچه ۹۰ متر مربع تجاوز نمیکند. کف پوشها اکثراًنمد، مخشیف، گلیم یا قالیچه به اندازههای متفاوت سایزهای۱۵۰×۱ و۴۰/۱×۸۰/۱متر موجود است. تعداد کیچهها خود روستا ۴۰۶ عدد و تعداداطاقها ۲۵۶۰ عدد میباشد. ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستندو زبان و گویش آنها هنوز کلمات پهلوی ساسانی استفاده میشود. روستای ۳ هزارساله میمند تنها روستای تاریخی جهان است که هنوز روابطسنتی زندگی آن جریان دارد و میتوان تعامل انسان و طبیعت هزار دوممیلادی را بخوبی آن دید. این روستا هفتمین منظر فرهنگی_طبیعی و تاریخیجهان بود که جایزه مرکوری را دریافت کرد. جایزه ملینا مرکوری جایزهای استکه سوی دولت یونان و با همکاری مجامع فرهنگی بین المللی مانند یونسکو وایکوموس (شواری حفاظت بناها و محوطههای تاریخی) به آثاری اهدا میشودکه دارای شرایط و ضوابط فرهنگی، طبیعی و تاریخی منحصر به فرد باشد. روستایمیمند مهر ماه ۱۳۸۵ به عنوان روستای نمونه ملی گردشگری معرفی گردید. مدارک برای شرکت مسابقه بزرگ معماری آقا خان ارسال شدهاست و ضمناقداماتی جهت ثبت جهانی میمند صورت گرفتهاست. طبق افسانههای میمند روزیاین روستا به وسیلهٔ مردی که سوی خورشید می اید ایران را به شکوه قدیمیباز می گرداند.
معانی واژه میمند و اصطلاح آن
میمند لغت و اصطلاح به تعابیر مردمانش و آنچه صاحبنظران پیرامونآن نقل میکنند تعابیر متفاوتی دارد: ـ عدهای معتقدند اصطلاح و لغتمیمند، دو واژه (می) و (مند) است که (می) به معنای شراب و(مند) بهمعنای مست و مستی میباشد. اما تعبیر فلسفی این اصطلاح آن است که چون اینروستا قبل اسلام حفر شده، مردان این نواحی (می) مینوشیدهاند و مستمیشدهاند و این حفرهها را اثر مستی میکندهاند. ـ عدهای دیگرعقیده دارند واژه میمند مأخذ میمنت و مبارکی بودهاست. ـ عدهای نیز براین باورند که مردمان این نواحی میمند فارس مهاجرت کردهاند و چون دراین ناحیه اقامت گزیدهاند، آن را میمند نام نهادهاند و باورهای دیگر....ترجمهٔ کتیبههای بههای میمندهنگامی که کوهها این میمندشکاف بردارند و افسانههای میمند به حقیقت بپیوندند گنجینهٔ میمند پدیدارخواهد گشت و فقط یک نفر می تواند به ان دست پیداکند که او سوی خورشیدمی اید.
حمام میمند
حمام میمند که مثل خانههای آن دل سنگ کنده شده یکی عجایب اینخانهها است که بصورت حمامهای سنتی دارای خزانه بوده و طبق روایات مردمانآنجا که به خاطر دارند و شواهد موجود مسائل و نکات بهداشتی آن رعایتمیشدهاست. ساختمان این حمام بدین طریق است که: کوچهای آنرا به داخلدالانی وصل میکند یعنی اول مانند دیگر حفرههای آن کوچه کنده شده و اینکوچه انتها به دالانی ختم میشود پس دالان یعنی وسط آن دری استکه به رختکن حمام متصل میشود این رختکن دارای حوضی وسط و سه سکو دراطراف میباشد. که درب دیگری آنرا به صحن حمام وصل میکند پایین صحنخزانهای کنده شده که سنگ است و منفذی هلالی شکل آنرا به صحن وصل میکندکه برای برداشتن آب بوده وسط خزانه گودالی است که جای قرار دادن دیگیبرای گرم کردن آب بوده و پایین و پشت این چاله دالانی است که درب آن بهخارج حمام باز میشده که آتشخانه و محل برافروختن آتش زیر حمام قرارداشته. برای گرم کردن حمام منفذی بوده که دود آن میپیچیده و آنرا گرممیکرده که پس گرم شدن گرفته میشدهاست. و اما طرف راست خزانه حوضیبوده که محل شستن پا و آب کشیدن آن بودهاست و طرف چپ حمام بریدگی کوچکیبراینظافت و دارو کشیدن بودهاست. طریقه حمام کردن به این ترتیب انجاممیگرفتهاست که حمامی جلو خزانه میایستاده و بدن مراجعهکنندگان رابهوسیله ظرفی با ریختن آب خیس میکرده که پس چرک کردن و ریختن آبدوباره و تمیز شدن بدن. فرد میتوانسته برای غسل کردن داخل خزانه برود وپس انجام غسل سمت راست یعنی اطاقی که حوض در آن بوده خارج میشده وپای خود را آب میکشیدهاست. از نکات عجیب در این حمام آن است که سوراخی دربالای صحن و رختکن میباشد که سنگی مرمر بر روی آن گذاشتهاند که این سنگبه طرز عجیبی نور را در حمام منعکس میکند و در واقع منبع نور حماممیباشد. علاوه بر این دیگر منابع روشنایی حمام عبارتاند از: روغن گیاهیبنام (کن تون) یا کنده خشک پوسیدهای که کمتر دود میکند. ریشه گیاهی بنام (جلا) که نوعی خار بوده و از آن کتیرا به عمل میآورند و چراغموشی، کهاکنون این حمام برقکشی شدهاست
مدرسه
مدرسه قدیم روستا، به همان شیوه و طرح واحدهای مسکونی ساخته شدهاست، بااین تفاوت که عرض و عمق کیچه و مسیر ورود آن بیشتر از واحدهای مسکونی است. به طور کلی هرچه از ابتدای کیچه به عمق آن میرویم ابعاد کلاسها گسترده ترمیشود و این، به دلیل افزایش ضخامت بودهاست. طول کیچه مدرسه که در کوهکنده شده- حدود ۱۸ متر میباشد و عرض آن از ابتدا تا انتها بین ۱۵ الی ۶متر متغیر است. در مجموع این مدرسه دارای ۵ فضا که از آنها به عنوان کلاسو دفتر استفاده میشدهاست. دوعدد از این فضاها در امتداد کیچه و سه تایآنها در سه طرف ایوانی به ارتفاع سه مترکه در انتهای کیچه کنده شده قراردارد که ابعاد آن ۵/۵ ×۵/۵ و دارای دو ورودی میباشد. حجاران میمندی اینکلاس را در انتهای کیچه ساختهاند. زیرا ضخامت سقف به مرور که به عمقمیرویم بیشتر میشود. در جلوه کیچه مدرسه، حیاط بزرگی قرار دارد که بهسنگ خشکه چین محصور شدهاست. و درون آن درختی بنام (تایی) وجود دارد.
مسجد
مسجد میمند مولود تغییراتی است که در یک یا چند واحد مسکونی دادهشدهاست. این مسجد در حدود ۱۲۰ متر مربع وسعت داردو شکل آن مدور و نامنظماست بعد از عبور از راهرویی به پهنای ۵/۱ متر به صحن مسجد میرسیم. سقفمسجد بر روی سه ستون سنگی به ارتفاع دو متر بنا شدهاست. محراب مسجد در سنگکنده شده و ارتفاع آن در حدود ۱ متر میباشد. حجاران میمندی که آثار ونشانههای تیشه آنها بر در و دیوارها و سقف مسجد هنوز به خوبی نمایان است. در مسجد طاقچهها، محراب و منبر سنگی ایجاد کردهاند. علاوه بر این در طرفینورودی مسجد – در بدنه دیوار – طاقچههایی مخصوص قرار دادن کفش ایجادکردهاند. کف مسجد فاقد سنگفرش و یا هر پوشش ساختمانی بوده و با قالیهایدستباف میمندی، کف سنگی آن فرش شده. این مسجد هیچگونه منفذی برای نورگیریندارد و نور آن از طریق در ورودی مسجد تامین میشود بنای این مسجد با توجهبه اسناد موجود به سال ۱۲۴۰ هجری قمری بر میگردد.
حسینیه
حسینیه میمند، در وسط روستا قرار دارد و دارای سه ایوانچه با طاقگهوارهای است که در انتهای آنها ورودیهای حسینیه قرار دارند بنای حسینیهاز تجمع چند منزل مسکونی صخرهای ایجاد شده و تمامی اجزای آن از سنگتراشیده شدهاند فضاهای داخلی حسینیه دارای پلانی نامنظم بوده و ۲۰۰ مترمربع مساحت دارد که چهار ستون قطور مستطیل شکل ایستایی آن را حفظ میکننددر گذشته یک منبر سنگی چسبیده به زمین و متکی به اولین ستون کنار ورودیحسینیه وجود داشتهاست که اخیرا آنرا تراشیدهاند و به جای آن منبر چوبیقرار دادهاند. ارتفاع سقف حسینیه در بعضی از نقاط آن ۸۰/۱ و در نقاط دیگر،۳۰/۲متر میباشد. حسینیه میمند همچون سایر بناهای صخرهای فاقد هرگونهتزیین و اندودی میباشد و در آن کتیبهای که اشارهای به تاریخ حسینیهکردهباشد وجود ندارد این درحالی است که بنای حسینیه مدام در حال تغییربوده و در دورههای مختلف فضاهایی به آن اضافه شدهاست تا مساحت داخلی آنجوابگوی ساکنین باشد. خدمات رفاهی و گردشگری مهمانسرا: در محیطی به قدمتتاریخ به شیوه کاملاً سنتی و برگرفته از طبیعت و معماری تاریخی روستا برایاقامت گردشگران داخلی و خارجی مهیا میباشد. رستوران سنتی(سفره سرایسنتی): مبلمان به شیوه کاملاً سنتی و برگرفته از طبیعت و معماری تاریخیروستا ساختهشدهو میزهای رستوران از سنگ و پایه چوبی دارد و با غذاهای بومیو سنتی از میهمانان پذیرایی میشود. در مبحث گردشگری نیز شرکت خصوصی آریانایساتیس، برگزارکننده تورهای کوهنوردی و... در میمند میباشد.آنچه مورد اهمیت است و بیشک بر نحوه شناخت میمندی اثر گذارده این است کهمسکن از روی هم گذاردن سنگ و آجر و غیره پدید نمیآید، یعنی در فضای بازساخته نمیشود، بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل میگیرد وانسان نیاز به خشت و آجر و ملات ندارد، بلکه باید تودهای را بردارد تاپناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، طاقچه در اندازههای مختلفکنده شدهاست که جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و غیرو کنده شدهاست. بههمین دلیل کنار دیوارهای خانه گنجه گذارده نمیشود، بلکه با کندن دیوار،حفره یا طاقچهای بوجود میآید که اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده و یادر آنها آویزان میگردند.کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چند اتاق واصطبل باشد یک کیچهاست. نام هر واحد کیچه (kiche) است. اندازه ایناتاقها که البته از نظر هندسی منظم نیستند، متفاوت است و یک اتاق ۳*۴ بهبلندی ۹۰/۱ تا ۱۰/۲ متر معمولی است و بزرگترین کیچه از ۹۰ متر مربع تجاوزنمیکند. کف پوشها اکثراً نمد، مخشیف، گلیم یا قالیچه به اندازههایمتفاوت در سایزهای۱۵۰*۱ و ۴۰/۱*۸۰/۱ متر موجود است. تعداد کیچهها در خودروستا ۴۰۶ عدد و تعداد اطاقها ۲۵۶۰ عدد میباشد. ساکنان این روستا دارایآداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پهلوی ساسانیاستفاده میشود. روستای ۳ هزارساله میمند تنها روستای تاریخی در جهان استکه هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان دارد و میتوان تعامل انسان و طبیعتدر هزار دوم میلادی را بخوبی در آن دید. این روستا هفتمین منظرفرهنگی_طبیعی و تاریخی جهان بود که جایزه مرکوری را دریافت کرد. جایزهملینا مرکوری جایزهای است که از سوی دولت یونان و با همکاری مجامع فرهنگیبین المللی مانند یونسکو و ایکوموس (شواری حفاظت از بناها و محوطههایتاریخی) به آثاری اهدا میشود که دارای شرایط و ضوابط فرهنگی، طبیعی وتاریخی منحصر به فرد باشد. روستای میمند در مهر ماه ۱۳۸۵به عنوان روستاینمونه ملی گردشگری معرفی گردید..
خصوصیات طبیعی
آب و هوای میمند از نوع معتدل کوهستانی است که از ویژگیهای آنزمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است. روستایمیمند در مرز مشترک دشت وکوهستان قرار دارد و این دشت در فاصلة شهر بابک و میمند قرار داشته ودرگذشته پوشیده از درختانپسته و باداموحشی بودهاست که در حال حاضرمحدود به دشتهای اطراف روستای میمند میشود.کمی نزدیکتر به بهروستایمیمند نیز درختان توت و شاهتوت به وفور یافت میشود. دشت میمندهمچنین مملو از جانوران بیابانی همچون مار، سوسمار، جوجه تیغی، لاکپشت،خرگوش و... است. به علاوه در کوهستانهایمیمند نیز حیواناتوحشی مختلفیهمچون آهو، پلنگ، گرگ، روباه، بزکوهی، کبک و پرندگان شکاری یافتمیشود. چندین رودخانة فصلی و تعدادی قنات به علاوه چند چشمه در میمند و اطراف آنوجود دارد که موجب رونق کشاورزی در این منطقه گردیدهاست. کشاورزی درمیمند همچون سایر آثارطبیعی جلوه ویژهای به این روستا میدهد. در فصلبهار میمند زیباترین چهره را به خود میگیرد. طراوت، شادابی و سرسبزی دشتمیمند و آب و هوای مطلوب آن انبوهی از جمعیت شهرها و روستاههای اطراف رابه سمت خود کشیده و مردم اوقات فراغت خود را در این روستا و یا درکنارچشمهها، قناتها و رودخانة میمند میگذرانند
.
(روستای صخرهای میمند) با کمک اروپا و استرالیا، سنگ نگارههای میمند تاریخ گذاری میشوند
با کمک کارشناسان اروپایی و استرالیایی طی طرحی ویژه روی سنگ نگارههایروستای تاریخی میمند؛ تحقیقات ویژه به منظور سال یابی دقیق این سنگنگارهها آغاز میشود. به گزارش «میراث خبر»، روستای باستانی میمند یکی ازقدیمی ترین روستاهای کشور است که با گذشت حدود سه هزار سال از ساخت آنهنوز زندگی در آن جریان دارد. در اطراف این روستای آتشفشانی سنگ نگارههایمختلفی وجود دارد که نقشهای مختلفی بر روی آنها حک شدهاست اما تاکنونتحقیقات چندانی روی این سنگ نگارهها انجام نشدهاست.بررسی سنگ نگارهها در جهان جزو رشتههای مهم باستان شناسی محسوبمیشود که در کشورهایی نظیر استرالیا و کشورهای اروپایی طی چندین سالگذشته مطالعات ویژهای را در این زمینه در محوطههای مختلف انجامدادهاند. در بخشهای مختلف کشور ایران به خصوص در مناطق کوهستانی سنگنگارههای بسیار زیادی شناسایی شده که تاکنون به علت نبود امکانات وتخصصهای ویژه تحقیقات گستردهای در این زمینه انجام نگرفتهاست. لورواگوران باستان شناس ایتالیایی با توجه به سنگ نگارههای یافته شدهقدمتی در حدود ۶ تا ۱۲ هزار سال برای تمدن میمند پیش بینی کرده است.براساس یک نظریه، با توجه به مستندسازی سنگ نگارههایی در ۸ کیلومتریجنوب میمند که در بیشتر آنها نقش شکار دیده میشود و توسط یک هیئتفرانسوی حدود ۳۵ سال پیش انجام شد، قدمت این روستا ۱۲ هزار سال تخمین زدهشده است
آب و هوا و اقلیم:
آب و هواي ميمند معتدل كوهستاني با زمستانهاي سرد و تابستانهاي معتدل است. به همين علت طبيعت اطراف آن پوشيده از بوتههاي گوناگون ميباشد كهمهمترين آنها بنه يا پسته وحشي و بادام كوهي است كه چهره طبيعت را بسيارزيبا نشان ميدهد. در ميمند بوتههاي خود روي زيادي از جم<
نظرات شما عزیزان:
ادامه مطلب